John Wallis Sözleri ve Hayatı

John Wallis, İngiliz din adamı ve matematikçi.

1643 ve 1689 yılları arasında Parlamento ve daha sonra kraliyet mahkemesi için baş kriptograf olarak görev yaptı. Sonsuzluk kavramını temsil etmek için ∞ sembolünü tanıtmasıyla tanınır. Benzer şekilde sonsuz küçük için 1/∞ kullandı.

John Wallis, Ashford, Kent'te doğdu. Rahip John Wallis ve Joanna Chapman'ın beş çocuğundan üçüncüsüydü. Başlangıçta Ashford'da bir okulda eğitim gördü, ancak bir veba salgınının ardından 1625'te James Movat'ın Tenterden'deki okuluna taşındı. John Wallis matematiğe ilk kez 1631'de Felsted Okulu'nda gördü; matematikten hoşlanıyordu, ancak çalışması düzensizdi, çünkü "bizde o zamanlar matematik, akademik çalışmalar olarak ender görülüyordu, daha ziyade mekanik görünüyordu". Felsted'deki okulda John Wallis, Latince konuşmayı ve yazmayı öğrendi. Bu zamana kadar, Fransızca, Yunanca ve İbranice'de de yetkindi. Doktor olması gerektiği için 1632'de Cambridge'deki Emmanuel Koleji'ne gönderildi. Oradayken, kan dolaşımı doktrini üzerinde bir eylemde bulundu; Bunun, Avrupa'da bu teorinin kamuoyu önünde bir tartışmada savunulduğu ilk olay olduğu söyleniyordu. Ancak ilgi alanları matematiğe odaklandı. Lisans derecesini 1637'de ve Yüksek Lisans derecesini 1640'ta aldı ve ardından rahipliğe girdi. 1643'ten 1649'a kadar Westminster Meclisi'nde oy hakkı olmayan bir katip olarak görev yaptı. 1644'te Cambridge'deki Queens' College'da bir bursluluğa seçildi ve evliliğinin ardından istifa etmek zorunda kaldı.

Bu süre boyunca John Wallis, belki de Felsted School'da Holbeach'e maruz kalmasının bir sonucu olarak Parlamento partisine yakındı. Kralcı gönderileri deşifre etmede onlara büyük pratik yardım sağladı. O zamanlar kriptografinin kalitesi karışıktı; François Viete gibi matematikçilerin bireysel başarılarına rağmen, şifre tasarımı ve analizinin altında yatan ilkeler çok az anlaşılmıştı. Çoğu şifre, değişken bir anahtara dayalı sistemlerin aksine, gizli bir algoritmaya dayanan geçici yöntemlerdi. John Wallis, ikincisinin çok daha güvenli olduğunu fark etti - hatta onları "kırılmaz" olarak nitelendirdi, ancak bu iddiadan kriptografik algoritmaları açığa çıkarmayı teşvik edecek kadar emin değildi. Ayrıca yabancı güçler tarafından şifrelerin kullanılması konusunda endişeliydi, örneğin Gottfried Wilhelm Leibniz'in 1697'de Hanoverli öğrencilere kriptografiyi öğretme talebini reddetti.

Londra'ya döndüğünde, 1643'te St Gabriel Fenchurch'de papaz olarak atanmıştı. John Wallis, daha sonra Kraliyet Cemiyeti'ne dönüşecek olan bilim adamları grubuna katıldı. Sonunda, 1647'de William Oughtred'in Clavis Mathematicae'sinde ustalaşarak matematiksel ilgilerini şımartabildi. Kısa süre sonra, yaşamının geri kalanında sürdüreceği çok çeşitli konularla ilgilenen kendi incelemelerini yazmaya başladı. John Wallis, matematiksel kavramlarla ilgili ilk araştırmayı Hindu-Arap sistemini tartıştığı İngiltere'de yazdı.

John Wallis, I. Charles'ın idamına karşı, Bağımsızların kalıcı düşmanlığına maruz kaldığı protestoyu imzalamak için ılımlı Presbiteryenlere katıldı.

Onların muhalefetine rağmen, 1649'da Oxford Üniversitesi'ndeki Savilian Geometri Kürsüsü'ne atandı ve 8 Kasım'daki ölümüne kadar burada yaşadı. 1650'de John Wallis bakan olarak atandı. Daha sonra, özel papaz olarak Sir Richard Darley ve Lady Vere ile iki yıl geçirdi. 1661'de Savoy Konferansı'ndaki on iki Presbiteryen temsilcisinden biriydi.

Matematiksel çalışmalarının yanı sıra ilahiyat, mantık, İngilizce dilbilgisi ve felsefe üzerine yazdı ve Littlecote House'da sağır bir çocuğa konuşmayı öğretmek için bir sistem tasarlamaya dahil oldu. William Holder daha önce sağır bir adam olan Alexander Popham'a "açık ve net, iyi ve zarif bir tonla" konuşmayı öğretmişti.

1647'de başlayan Oxford Parlamento ziyareti, Savilian Geometri ve Astronomi Profesörleri de dahil olmak üzere birçok kıdemli akademisyeni görevlerinden aldı. 1649'da Savilian Geometri Profesörü olarak atandı. John Wallis belki de ülkenin önde gelen kriptografı ve daha sonra Kraliyet Cemiyeti olacak olan gayri resmi bir bilim adamları grubunun parçası iken, bir matematikçi olarak özel bir üne sahip değildi. Bununla birlikte, John Wallis'in atanması, Savilian Profesörü olarak görev yaptığı 54 yıl boyunca sonraki çalışmalarla haklı çıktı.

1655'te John Wallis, konik kesitlerin analitik olarak tanımlandığı bir inceleme yayınladı. Bu, bu eğrilerin ikinci dereceden eğriler olarak kabul edildiği ve tanımlandığı en eski kitaptı. Descartes'in analitik geometri üzerine yaptığı çalışmanın algılanan zorluk ve belirsizliğinin bir kısmının ortadan kaldırılmasına yardımcı oldu.

John Wallis'in eserlerinin en önemlisi olan Arithmetica Infinitorum 1656'da yayınlandı. Bu incelemede Descartes ve Bonaventura Cavalieri'nin analiz yöntemleri sistematik hale getirildi ve genişletildi, ancak bazı fikirler eleştiriye açıktı. Konik kesitler üzerine kısa bir yazıdan sonra, kuvvetler için standart gösterimi geliştirerek, onları pozitif tam sayılardan rasyonel sayılara genişleterek başladı.

Cisimlerin çarpışması teorisi, 1668'de Kraliyet Cemiyeti tarafından matematikçilerin değerlendirmesi için öne sürüldü. John Wallis, Christopher Wren ve Christiaan Huygens, tümü şimdi momentumun korunumu olarak adlandırılan şeye bağlı olarak doğru ve benzer çözümler gönderdi; ancak, Christopher Wren ve Christiaan Huygens teorilerini mükemmel elastik cisimlerle (elastik çarpışma) sınırlandırırken, John Wallis kusurlu elastik cisimleri de (esnek olmayan çarpışma) dikkate aldı. Bunu 1669'da statik (ağırlık merkezleri) üzerine bir çalışma ve 1670'te dinamik üzerine bir çalışma izledi: bunlar, o zamanlar konuyla ilgili bilinenlerin uygun bir özetini sağladı.

1685'te John Wallis Cebir'i yayınladı ve öncesinde konunun gelişiminin çok sayıda değerli bilgi içeren tarihsel bir açıklaması vardı. 1693'te yayınlanan ve Opera'nın ikinci cildini oluşturan ikinci baskı önemli ölçüde genişletildi. Bu cebir, formüllerin ilk sistematik kullanımını içermesi bakımından dikkate değerdir.

Geometirde ise, genellikle benzer üçgenler kullanarak Pisagor teoreminin ispatıyla tanınır. Ancak, bir Arap matematikçi olan Sabit İbn Kurra (MS 901), altı yüzyıl önce tüm üçgenlere uygulanabilen Pisagor teoreminin bir genellemesini üretmişti. John Wallis'in Sabit İbn Kurra'nın çalışmalarından haberdar olduğu makul bir varsayımdır. Öklid'in beşinci önermesinin, şu anda kendisinden sonra "Wallis önermesi" olarak adlandırılan önermeye eşdeğer olduğunu buldu.

John Wallis'in matematiksel becerilerinin bir başka yönü de zihinsel hesaplamalar yapabilme yeteneğiydi. Kötü uyuduğu ve yatağında uyanık yatarken sık sık zihinsel hesaplamalar yapardı. Bir gece kafasında 53 basamaklı bir sayının karekökünü hesapladı. Sabah, sayının 27 basamaklı karekökünü hâlâ tamamen hafızasındaydı. Bu olağanüstü kabul edilen bir başarıydı ve Kraliyet Cemiyeti Sekreteri Henry Oldenburg, John Wallis'in bunu nasıl yaptığını araştırmak için bir meslektaşı gönderdi.

1687'de yayınlanan Institutio logicae çok popülerdi. Grammatica linguae Anglicanae, on sekizinci yüzyıla kadar basılı olarak kalan İngilizce dilbilgisi üzerine bir çalışmaydı.
kaynak: wiki en