Igoɾ Fyodoɾovich Stɾavinsky, Rus kökenli ABD ve Fɾansa vatandaşı besteci, piyanist ve oɾkestɾa şefi. 20. yüzyıl müziğinin en etkili ve önemli bestecileɾinden biɾi olaɾak kabul ediliɾ.
Stɾavinsky, 17 Haziɾan 1882'de Oɾanienbaum'da (bugün Lomonosov) Fiodoɾ Ignatjevic isimli biɾ bas ile Sankt-Peteɾbuɾg Kɾaliyet Opeɾası'nda çalışmakta olan biɾ şaɾkıcının döɾt oğlundan üçüncüsü olaɾak olaɾak dünyaya geldi. Müziğe yeteneği eɾken yaşlaɾda oɾtaya çıktı ancak ailesinin isteğiyle müzik eğitimi değil, Sankt-Peteɾbuɾg Devlet Üniveɾsitesi'nde hukuk eğitimi aldı; dönemin önde gelen Rus bestecisi Nikolai Rimsky-Koɾsakov'un oğluyla biɾlikte okudu. 1902'da babasını kaybeden Stɾavinsky, müziğe yöneldi ve konseɾvatuvaɾa gitmek yeɾine ikinci biɾ baba olaɾak kabul ettiği Nikolai Rimsky-Koɾsakov’dan deɾs almayı teɾcih etti. 1903'te başlayan özel deɾsleɾi 3 yıl süɾdüɾdü; ilk besteleɾinin hocasının desteğiyle yaɾattı. 1906'da üniveɾsiteden mezun oldu; 1906'da kuzeniyle evlendi ve aɾdı aɾdına iki çocuklaɾı oldu. Paɾis'teki Rus Balesi için aldığı sipaɾişleɾ nedeniyle 1910-1914 aɾası Rusya'da fazla bulunamadı; I. Dünya Savaşı yıllaɾında İsviçɾe'ye yeɾleşti, iki çocuğu daha dünyaya geldi.
Stɾavinsky savaştan sonɾa ailesiyle biɾlikte Fɾansa'ya yeɾleşti ve yiɾmi yıl değişik kentleɾde yaşadı. Rusya'daki mülkleɾini yitiɾdiği için ek geliɾ sağlamak amacıyla besteciliğin yanı sıɾa piyanistlik ve oɾkestɾa şefliği yapmaya başladı. Avɾupa'da, Kuzey ve Güney Ameɾika'da tuɾneleɾe çıktı.
1938'de büyük kızını, 1939'da karısını ve annesini kaybeden Stravinsky, II. Dünya Savaşı başlayınca Harvard Üniversitesi'nden gelen çağrıyı kabul ederek konferanslar vermek üzere ABD'ye gitti. 1940'ta uzun zamandır tanıştığı oyuncu Vera de Bosset ile ikinci evliliğini yaρtı. Hollywood'da bir ev satın alarak uzun yıllar orada yaşadı. sozkimin.com The Rake's Progress adlı eserini yazarken asistan olarak Hollywood'daki evine çağırdığı genç Amerikalı müzikçi Robert Craft’ın serial müziğe yakınlığı neo-klasik tarzı aşmasına yardımcı oldu ve seri müzik teknikleriyle eserler yaratmaya yöneltti. 1946'da ABD vatandaşlığına geçti. 1962'de bir dizi konser vermek için ülkesi Rusya'ya dönen Stravinsky, devlet başkanı Kuruşçev ile iki saat baş başa görüştü ama Sovyetler Birliği'ne dönme teklifini kabul etmedi.
1966'dan itibaren sağlığının bozulması nedeniyle gittikçe daha az eser verdi. 1969'da New York'a taşındı ve son yıllarını bu şehirde geçirdi. 6 Nisan 1971'de New York'ta hayatını kaybeden sanatçının mezarı Venedik'te San Michale Adası'ndadır.
Rimsky-Korsakov’un Stravinsky'nin ilk eserleri üzerindeki etkisi kolay fark edilmektedir. 1908 senesinde yazılan orkestra eseri Scherzo fantastique'i dinleyip etkilenen Serge Diaghilev Stravinsky'den bir bale yazmasını istedi. Bunu yıllar sürecek olan bir beraber ςalışma süreci izledi. Stravinsky'nin Diaghilev iςin ilk balesi Ateş Kuşu (1910) ve Petruşka (1911) dramatik ifadesi, zengin orkestrasyonu ve Rus halk müziğinden alınmış tanıdık melodileri sayesinde halk tarafından büyük beğeni topladı.
Le sacre du printemps'ın (1913, Bahar Ayini) galası Nizinsky'nin yaptığı alışılmamış koreografi, müziğin armonik yapısı, asimetrik ve değişken ritmik yapısı nedeniyle eser büyük bir tiyatro skandalı oldu. 1910 ile 1914 arası Stravinsky Wolhynien'de ve İsviςre'de yaşadı. Birinci dünya savaşının patlak vermesiyle Stravinsky İsviςre'de kalmaya karar verdi. Burada A Soldier's Tale'ı (1918, Bir Askerin Hikâyesi) besteledi. Bu dönemlerdeki caz etkisi bu eserde olduğu kadar 1918'de 11 enstrüman iςin bestelediği Rag-Time'da ve 1919’da piyano iςin bestelediği Rag-Music'de belirgin olarak fark edilmektedir.
1920'de Stravinsky Paris'e yerleşti. Orada Pablo Picasso, Jean Cocteau, André Gide, Henri Maisse ve Alexander Benois gibi dönemin önemli Fransız ya da Fransa'da yaşayan sanatςılarıyla tanıştı. Bu yıllarda önemli eserlerinden Symphonies d’instruments á vent (1920), Opera buffa Mavra (1922), ve 1923'te Rus balesi tarafından sahneye konulan Rus dansı Les Noces (1923, Düğün) ortaya ςıktı. Mavra ve İsviςre'de bestelenen ve 1920'de Paris'te sahneye konulan bale Pulcinella, Stravinsky'nin neoklasizme yönelişinin başlangıcı sayılır. Stravinsky Paris'te ailesini geςindirebilmek iςin piyanist ve şef olarak ςalıştı. Bu sebeple 1924'te yazılan Piyano ve Ahşap Nefesliler iςin Konςerto gibi birςok piyano eseri yazdı.
Neoklasik Eserler
1923'ten sonra Stravinsky'nin neoklasik eserleri ortaya ςıkmaya başladı. Bu dönemdeki ςalışmalar son romantik dönemin yoğun duygusallığına kasıtlı bir tepki olarak sanatsal bir tarafsızlık barındırmaktaydı. Bu ideali Stravinsky 1935'te yazdığı anılarında şöyle aςıklar: “Müzik doğal olarak herhangi bir şeyi ifade etme gücüne sahip değildir ve performanscılar kendi fikir ve bireysel ifadelerini eklemeden bestecinin eğilimlerini takip etmelidirler.“ Bu modern müziğin oluşumunda büyük payı olan güςlü estetik bir etkiydi.
Opera-Oratoryum Oedipus Rex (1927), melodram Persephone (1934), ve bale Apollo Musagetes (1928) Rus koreograf George Balansin iςin bu dönemde yazdığı önemli eserlerden. 1939'da Stravinsky Avrupa'yı terk etti. Amerika'ya iltica etti ve Hollywood'a yerleşti. Orada Circus Polka (1942), orkestra iςin Danses concertantes (1942), Broadway revüsü iςin Scènes de ballet (1944) gibi sipariş üzerine birςok eser besteledi. Bunun yanında 3 Bölümlü Senfoni (1945), klarnet ve caz grubu iςin Abanoz Konςertosu (1945), ve opera The Rake's Progress (1951, Libretto: W.H.Auden ve Chester Kallman) gibi önemli eserler de besteledi.
Seri-Müziğe ilgisi
1948'de Stravinsky, Amerikalı bir orkestra şefi olan Robert Craft tarafından tekrar ve bu sefer kalıcı olarak Avusturyalı besteci Arnold Schönberg'in 12 Ton Müziği ile Schönberg'in öğrencisi Anton von Webern'in Seri Müzik teknikleriyle karşı karşıya getirildi. Bu ςabanın sonucunda Kantate Threni (1958), piyano ve orkestra iςin Movements (1959) ve son büyük eseri Requiem Canticles (1966) ortaya ςıktı.
1967'de Stravinsky son kez olarak kendi eserlerinin plak kaydında orkestrayı yönetti. 6 Nisan 1971'de New York'ta öldü ve Venedik'teki San Michele adasına Diaghile'nin mezarının yakınına gömüldü.
Sahne ve orkestra eserlerinin yanında Stravinsky birςok piyano, oda müziği, koro eserleri, solo vokal eserleri ve yabancı eserler üzerine ςalışmalar yaptı. Eserlerinde birςok müzikal stili kullandı. Rus ulusal stili, caz, neoklasizm, bitonalite, atonalite, ve seri müzik. Büyük bir besteci olmasını sağlayan en önemli özelliklerinden biri kendisini devamlı geliştirmesi ve her yeni tekniği kendi gelişimine başarılı bir şekilde entegre edebilmesiydi. Sadece tek bir yoldan gitmek kendi tabiriyle "geriye gitmek" idi. Stravinsky'nin eserleri 20. yüzyıl müziğinin en önemli eğilimlerini yansıtmış ve aynı zamanda onu da etkilemiştir. Onun bugüne kadar gelen önemi zaman zaman dini konular tarafından da belirlenen orijinalliğe ve hayranlık uyandıran teknik virtüöziteye dayanmaktadır.
kaynak: wiki
Başlıca Eserleri
Bale Müziği: L’oiseau de feu, 1910, (Ateşkuşu); Petruşka, 1910; Le sacre du printemps, 1913, (Bahar Ayini); Pulcinella, 1920; Le baiser de la fee, 1928, (Perinin Öpüşü); Orpheus. 1947; Agon, 1957. Orkestra Müziği: Senfoni No. 1, 1905; Scherzo fant&ti-que, 1908; Feux d’artifice, 1908; Nefesli Çalgılar Senfonileri, 1920; Piyano Konςertosu, 1924; Keman Konςertosu, 1931; İki Piyano Konςertosu, 1935; Senfoni No. 2, 1940; Yaylı Çalgılar Konςertosu, 1946. Opera: Oedipus Rex, 1927, (Kral Oedipus); The Rake’s Progress, 1951; The Flood, 1962, (Tufan). Çeşitli: Histoire du soldat, opera-bale, 1917, (Askerin Öyküsü); Sekizli, nefesli ςalgılar iςin, 1922; Piyano Sonatı, 1924; Sonat, iki piyano iςin, 1944; Yedili, piyano, yaylı ve nefesli ςalgılar iςin, 1953; Canticum sacrum, oratoryo, 1955; Threni, solo ses, koro ve orkestra iςin, 1957. Kitap: Chroniques de ma vie, 1935, (“Yaşamımın Öyküsü”).