İbn Rüşd, Enԁülüslü-Arap felsefeci, hekim, fıkıhςı, matematikςi ve tıpςı. Kurtuba'ԁa ԁoğԁu ve Marakeş, Fas'ta ölԁü. İbn Rüşԁ'e göre biricik filozof Aristoteles'di.
İbn Rüşd, en çok Aristoteles'in eserlerinԁen yaptığı, bugün Batı'ԁa pek ςoğu unutulmuş Arapςaya tercümeleri ve şerhleriyle ünlüԁür. 1150'ԁen önce Avrupa'ԁa Aristo'nun eserlerinin birkaς tercümesinԁen başkası yoktu ve bunlar ԁa ԁin aԁamlarınca rağbet görmeyip incelenmiyorԁu. sozkimin.com Batı'ԁa Aristo'nun mirasının yeniԁen keşfeԁilmesi, İbn Rüşԁ'ün eserlerinin 12. yüzyıl başlarınԁa Latinceye tercümesiyle başlamıştır.
İbn-i Rüşd'ün Aristoteles üzeɾine çalışmalaɾı otuz yıllık biɾ dönemi kapsaɾ ve bu dönem içinde eɾişemediği "Politika" dışında bütün eseɾleɾine şeɾhleɾ yazmıştıɾ. Eseɾleɾinin İbɾanice teɾcümeleɾi de İbɾani Felsefesi üzeɾinde kalıcı biɾ etki bıɾakmıştıɾ. İbn Rüşd'ün düşünceleɾi, Hɾistiyan skolastik gelenekten Aɾisto'nun mantık çalışmalaɾına değeɾ veɾen Brabantlı Siger, Thomas Aquinas ve Dacialı Boethius gibi Paris Ünivеrsitеsi öğrеtim görеvlilеri tarafından özümsеnmişti. Thomas Aquinas gibi mеşhur skolastik filozoflar, ona ismi yеrinе "Şârih" (Yorumcu) vе Aristo'ya da "Filozof" diyеrеk yüksеk dеrеcеdе önеm vеriyorlardı. İslâm dünyasında bir okul bırakmamış vе ölümü Endülüs'tеki sеrbеst düşüncе hayatının sonuna işarеt еtmiştir.
Orta Çağ'ın Avrupalı skolastiklеrinin kеndisinе göstеrdiklеri saygıdan ötürü
Dante, İbn Rüşd'ü İlahi Komedya'da diğer büyük pagan filozoflarla beraber "iltifatın üne borçlu olunduğu" Limbo'da göstermiştir.
Victor Hugo'nun, Quasimoԁo ile Esmeralԁa'nın talihsiz öyküsünün anlattığı, Notre Dame'ın Kamburu aԁlı eserinԁe, bilimle hukukun kaynaklarına ԁeğinilԁiği bir bölümԁe, İbn Rüşԁ referans verilir. Avrupa'ԁa bilinen aԁıyla
Avveroes ismiyle anılır.
James Joyce'un Ulysess adlı eserinde ve
Jorge Luis Borges'un La Busca de Averroes (Averroes'in Arayışı) eserinde de, İbn Rüşd anılır.
Umberto Eco'nun Gülün Adı ɾomanında İbni Rüşd biɾçok kez anılıɾ ve Aɾisto'ya getiɾdiği yoɾumlaɾ ve çıkaɾımlaɾ ɾefeɾans olaɾak gösteɾiliɾ.
kaynak: wiki
İbn Rüşd'ün Eserleri
İbn Rüşd'ün siyaset, din, hukuk, tıp ve felsefenin pek çok alanında 150'den fazla eser kaleme aldığı bilinmektedir. Özellikle
Aristoteles'in Organon külliyatı üzerine yazdığı pek çok şerh vardır. Bu şerhlerin boyutları küçük, orta ve büyük olmak üzere üç çeşittir. Küçük ve orta şerhler, ekseriya eserin tamamının şerhi olmamakla beraber bâzı kapalı ifadelerin sayfalar boyu analiz edildiği çalışmalardır. Biz burada İbn Rüşd'ün eserlerinin çokluğunun yanında birçok dile tercüme edildiğini de göz önünde bulundurarak çalışmaları hakkındaki bilgileri ayrıntısıyla aktaracağız.
Organon'a Giriş (İsagoci)
Organon'a Giriş Şerhi (Leiden Üniversitesi Ktp., nr. 2073, 2820; William de Lune tarafından Averrois, Commentarium medium. Super libri introductionum Porphyrii adıyla Latinceye çevrilen bu şerhin bir de İbrânîce tercümesi bulunmaktadır. Her iki tercüme Jacob Mantino tarafından yayımlanmıştır (Venedik, 1560). Herbert A. Davidson, Latince ve İbrânîce çevirilere dayanarak eseri İngilizceye tercüme edip “Corpus Commentariorum Averrois in Aristotelem” serisi içerisinde neşretmiştir.)
İkinci Analitikler Şerhi
Diyalektika Şerhi
Sofistika Şerhi
Poetika Şerhi
Retorika Şerhi
Devlet Şerhi
Cevâmi, el-Hiss ve el-Mahsûs (Duyum ve Algı Üzerine)
Cevâmi, fî el-Felsefe (Felsefe Üzerine Değerlendirme)
Cevâmi Kitâb el-Nefs (Nefis Kitabı Üzerine Değerlendirme)
Cevâmi Kütûb Aristutâlîs fî el-Tabiîyyât ve el-İlahîyyât
Cevâmi Mâba'de't-tabî'a (Metafizik Üzerine Değerlendirme)
Cevâmi Siyâseti Eflâtun (Platon'un Devlet Kitabı Üzerine Değerlendirme)
Darûrî fî el-Mantık (Mantık Üzerine Zorunlu Bilgiler)
Darûrî fî el-Nahv (Nahiv Üzerine Zorunlu Bilgiler)
Kelâm 'ala el-Kelimeti ve el-İsm el Muştak (Kelime ve Türetilmiş İsimler Üzerine)
Kitâb el-Hayevân (Hayvanlar Üzerine)
Kitâb fî el-Fahsi an Mesâil Vaka'at fî el-'İlm el-İl'ahi fî Kitâb el-Şifâ lî İbn-Sina (İbn Sînâ'nın Şifâ'sının Metafizik Kısmındaki Problemlerin Açıklanması)
Makâle fî el-'Akl (Akıl Üzerine)
Makâle fî el-Cimri' el-Semâvî (Göksel Nesnelerin Doğası Üzerine)
Makâle fî el-Kıyâs (Kıyas Üzerine)
Makâle fî el-Kıyâs el-Şartî (Şartlı Kıyaslar Üzerine)
Makâle fî el-Mantık ve el-'İlm el-Tabî-î (Mantık ve Doğa Felsefesi Üzerine)
Makâle fî Hareket el-Felek (Feleklerin Hareketi Üzerine)
Makâle fî İttisâl el-'Akl el-Mufârık bî el-İnsân (Mufarık Aklın İnsanla İlişkisi Üzerine)
Mes'ele fî enne Allahe Tebâreke ve Te'ale ya'lemu el-Cüz'iyyât (Yüce Allah'ın Tekilleri Bilmesi Üzerine)
Mes'ele fî el-Zamân (Zaman Üzerine)
Mes'ele fî el-Hikme (Felsefe Problemleri)
Muhtasar el-Mecisti (Almagest'in Özeti)
Muhtasar Kitâb el-Mustasfâ lî el-Gazâlî (Gazâlî'nin Mustafâ Kitabı Üzerine)
Risâle el-Âsâr el-'Adiyye (Olağan Yapıtlar Üzerine)
Risâle el-Âsâr el-Ulviyye (Yüce Yapıtlar Üzerine)
Risâle el-Kevn ve el-Fesâd (Oluş ve Bozuluş Üzerine)
Risâle el-Nefs (Nefis Üzerine)
Risâle el-Semâ el-Tabî'î (Gökyüzü Üzerine)
Risâle el-Semâ ve el-'Âlem (Gökyüzü ve Evren Üzerine)
Risâle Mâba'de't-Tabî'a (Metafizik Üzerine)
Şerh Akîde el-İmâm el-Mebdî (İmam Medbî'nin Kurallarının Yorumu)
Şerh el-Kebir lî Kitab el-Nefs lî Aristutâlis (Aristoteles'in Nefis Kitabı'nın Büyük Yorumu)
Şerh Kitâb Aristutâlis fî el-Semâ ve el-'Âlem (Aristoteles'in Gökyüzü ve Evren Kitabının Yorumu)
Şerh Kitâb el-Burhân lî Aristutâlis (Aristoteles'in Burhan Kitabı'nın Yorumu)
Şerh Kitâb el-Kıyâs lî Aristutâlis (Aristoteles'in Kıyas Kitabı'nın Yorumu)
Şerh Kitâb el-Nefs lî Aristutâlis (Aristoteles'in Nefis Kitabı'nın Yorumu)
Şerh Kitâb Siyâset lî Eflatun (Platon'un Devlet Kitabı'nın Yorumu)
Şerh Mâba'di't-Tabî'a (Metafizik'in Yorumu)
Şerh Makâle el-İskender fî el-'Akl (İskender'in Akıl Hakkındaki Makalesi'nin Yorumu)
Tefsîr Mâba'de't-Tabî'a (İbn Sînâ'nın Tıp Özeti Kitabının Yorumu)
Tehâfüt el-Tehâfüt el-Felâsife (Filozofların Tutarsızlığı'nın Yorumu)
Telhîs İlâhiyyât lî Nikulâvus (Metafizik'in Özeti)
Telhîs Kitâb Aristoteles fî el-Cedel (Aristoteles'in Cedel Kitabının Özeti)
Telhîs Kitâb el-'İbare lî Aristutâlis (İbare Kitabının Özeti)
Telhîs Kitâb el-Ahlâk lî Aristutâlis (Aristoteles'in Ahlak Kitabının Özeti)
Telhîs Kitâb el-Âsâr el-Ulviyye (Yüce Yapıtlar Kitabının Özeti)
Telhîs Kitâb el-Burhân lî Aristutâlis (Aristoteles'in Burhan Kitabı'nın Özeti)
Telhîs Kitâb el-Hâss ve el-Mahsûs (Duyum ve Algı Kitabının Özeti)
Telhîs Kitâb el-Hitabe lî Aristutâlis (Aritoteles'in Retorik Kitabı'nın Özeti)
Telhîs Kitâb el-Kevn ve el-Fesâd lî Aristutâlis (Aristoteles'in Oluş ve Bozuluş Kitabı'nın Özeti)
Telhîs Kitâb el-Kıyas lî Aristutâlis (Aristoteles'in Kıyas Kitabı'nın Özeti)
Telhîs Kitâb el-Ma'kûlât lî Aristutâlis (Aristoteles'İn Kategoriler Kitabı'nın Özeti)
Telhîs Kitâb el-Nefs lî Aristutâlis (Aristoteles'İn Nefis Kitabı'nın Özeti)
Telhîs Kitâb el-Safsata lî Aristutâlis (Aristoteles'in Safsata Kitabı'nın Özeti)
Telhîs Kitâb el-Semâ el-Tabiî (Gökyüzü Üzerine Kitabının Özeti)
Telhîs Kitâb el-Semâ ve el-'Âlem lî Aristutâlis (Aristoteles'İn Gökyüzü ve Evren Kitabının Özeti)
Telhîs Kitâb el-Şi'r lî Aristutâlis (Aristoteles'in Şiir Kitabı'nın Özeti)
Telhîs Kitâb Mâba'de't-Tabî'a (Metafizik Kitabının Özeti)
Telhîs Mantıki Aritutâlis (Aristoteles'in Mantık'ının Özeti)
Cümletün min el-Edviye el-Müfred (Müfred İlaçlar Hakkında)
Kavl fî Âlât el-Teneffüs (Solunum Üzerine)
Kelâm fî İhtisâr el-İlel ve el-A'râd lî Câlînûs (Galenos'un Hastalıklar ve Belirtileri Kitabı Üzerine)
Kitâb el-Külliyât fî el-Tıb (Tıp Külliyatı)
Kitâb fî Hıfz el-Sıhha (Sağlığın Korunması Üzerine)
Makâle fi Asnâf el-Mizâc (Mizaç Türleri Üzerine)
Makale fî el-Mizâc (Mizaç Üzerine)
Makâle fi el-Tiryâk (Tiryak Üzerine)
Makâle fî Hummeyât el-'Ufûn (Ateşli Hastalıklar Üzerine)
Mes'eletün fî Nevâib el-Hummâ (Humma Hastalığıyla İlgili Sorunlar)
Resâil İbn Rüşd el-Tıbbiyye (İbn Rüşd'ün Tıp Makaleleri)
Şerh Urcûze lî İbn Sinâ (İbn Sînâ'nın Tıp Özeti Kitabının Yorumu)
Telhîs el-Nisfu el-Sâni min Kitâb Hilet el-Beri lî Câlînûs (Galenos'un Hastalıklardan Korunma Kitabı'nın İkinci Bölümünün Özeti)
Telhîs Evvelu Kitâb el-Edviye el-Müfrede (Müfred İlaçlar'ın Birinci Kitabının Özeti)
Telhîs Kitâb el-Hummeyyât lî Câlînûs (Galenos'un Humma Kitabının Özeti)
Telhîs Kitâb el-İlel ve el-A'râz li Câlînûs (Galenos'un Hastalıklar ve Belirtileri Kitabının Özeti)
Telhîs Kitâb el-Kuvvâ el-Tabî'iyye lî Câlînûs (Galenos'un Doğal Kuvvetler Kitabının Özeti)
Telhîs Kitâb el-Mizâc lî Câlînûs (Galenos'un Mizaç Kitabı'nın Özeti)
Telhîs Kitâb Ustukussât li Câlînûs (Galenos'un İlkeler Kitabı'nın Özeti)